Byenveni nan Kondanse Aktyalite a pou dènye 48 èdtan yo sou jounal Le Quotidien 509.
- Asasinay Jovenel Moïse
Apre plizyè semèn sispansyon, odyans yo rekòmanse lendi sa a nan Tribinal Dapèl Pòtoprens nan ka asasinay ansyen Prezidan Jovenel Moïse. Sesyon yo fèt nan yon chanm restrenn, anba chalè entans. Lendi sa a, Tribinal la kesyone akize Joseph Félix Badio. Avoka li a, Mesye Roumanes Charlotin, akeyi desizyon Tribinal la ki kounye a pwograme twa seyans pa semèn, olye de youn jan sa te ye anvan.
Anplis, Tribinal la te kòmanse odyans ak mèsenè Kolonbyen yo ki akize pou patisipasyon swadizan yo nan asasinay Jovenel Moïse. Prezidan ayisyen an te mouri asasinen nan lannuit 6 pou louvri 7 jiyè 2021, pandan yon atak yon inite kòmandò ki te gen ladan l plizyè ansyen sòlda Kolonbyen te fè.
Kèk ladan yo te mouri anba bal menm jou a. Plizyè akize nan dosye sa a te pouswiv Ozetazini, kote kèk te deja kondane. Sa se ka ansyen sòlda Kolonbyen Mario Antonio Palacios ak Germán Rivera, ki te plede koupab pou asasinay Jovenel Moïse.
Joseph Vincent, yon Ameriken orijin ayisyen, ansyen senatè Joseph Joël John, ak biznisman Rodolphe Jaar tou te kondane pa sistèm jistis Ameriken an.
2. Lapolis frape gang « 5 Secondes » ak Vitelhomme
Nan apremidi dimanch 25 me 2025 la, yon operasyon Lapolis Nasyonal Dayiti (PNH) te mennen te vize katye Village-de-Dieu, fyèf gang « 5 Secondes » ki dirije pa Johnson André, alyas « Izo ».
Pandan ofansiv sa a, dron kamikaz yo te deplwaye kont kriminèl yo. Premye rapò yo endike gwo domaj materyèl ak plizyè blese. Dapre rezidan lokal yo, plizyè manm gang te blese tou. Yo rapòte yon machin ki te pote ekipman yo te detwi nan atak aeryen yo.
Nan kad yon lòt operasyon Lapolis te mennen nan Pènye, komin Petyonvil, jedi 22 me 2025, nan zòn ki okipe pa chèf gang Vitelhomme Innocent, plizyè kriminèl te netralize, zam ak minisyon te sezi.
Pami inite espesyalize ki te patisipe, te gen Inite Dron nan. Plizyè materyèl te konfiske, tankou:
- 16 radyo kominikasyon
- 4 chajè
- 1 chajè Galil
- 1 chajè fizi M4
- 1 chajè Kalachnikov
- Mounisyon plizyè kalib
- 1 mask gaz
- 2 flach
- 1 perçage
- 1 pistolè ki defektye
- 1 fizi seri M-1 C4 60 25 WR PA, elatriye.
Operasyon sa a te kontinye vandredi kote lapolis te rive antre nan peristil chèf gang lan, men dapre enfòmasyon yo, se bon pye l ki sove l.
3. Apèl Jean Henry Céant: Ini oswa peri!
Ansyen Premye Minis Jean Henry Céant lanse yon apèl politik pou yon leve kanpe kolektif. Gen tit « Ini oswa peri! », mesaj li ankouraje elit ayisyen yo simonte rivalite yo pou evite efondreman nasyonal la.
Nan yon kontèks kote politik fragmenté epi sekirite dezentegrasyon, Céant tire yon konklizyon klè: Ayiti se prizonye divizyon entèn plizyè deseni, kote lit pou pouvwa mete enterè nasyonal la sou kote. Sitiyasyon sa a ap fè gouvènans vin pi fèb epi louvri pòt pou entèferans etranje pi grav toujou.
« Twò souvan, gwo desizyon sou Ayiti pran lòt kote, nan chanselri etranje kote vwa pèp ayisyen an pa gen pwa, » se sa li denonse.
Li pa epaye CPT ni fòs politik aktyèl yo. Li panse Akò 3 avril la, ki te sipoze mete baz pou gouvènans tranzisyonèl enklizif, « montre limit li » epi li vin demode an silans.
Anfas enpas sa a, Met Céant pwopoze mete sou pye yon nouvo Akò politik, vizyonè e estriktire, sou fòm yon Pak Gouvènans Nasyonal. Pak sa a ta dwe kase ak ansyen pratik ki baze sou aranjman pèsonèl, epi mete gouvènans sou pye ki santre sou enterè jeneral.
Li lanse apèl a tout sektè òganize: pati politik, sosyete sivil, dyaspora, entelektyèl, sendika, gwoup relijye. Li mande yo pou yo mete sou pye yon fwon komen pou sove nasyon an, e mete aksan sou ijans pou yon dyalòg enklizif ki ka rasanble tout moun alantou yon pwojè kolektif.
4. Latibonit anba dife gang « Gran Grif »
Vyolans ame kontinye ap ravaje Latibonit. Lendi 26 me 2025 a, a 5è nan maten, mesye ak gwo zam ki soti nan gang « Gran Grif » atake plizyè lokalite nan 1e ak 2e seksyon kominal Ti Rivyè Latibonit.
Bilan pwovizwa: plizyè moun mouri pami abitan yo, kay boule, popilasyon an kouri chape anba vyolans. Dapre enfòmasyon sou plas, kowalisyon otodéfans nan zòn nan te riposte. Gwo echanj kout zam te fèt, sa ki lakòz pèt sou toude bò, tankou lanmò yon manm enfliyan nan rezistans kominote Jan Denis.
Pandan se tan, manm gang Savyen yo te atake yon biznis fineray. Yo sakaje lokal la epi yo mennen plizyè sèkèy nan baz yo. Yon zak ki senbolik, tèt chaje, ki reflete klima barbaris ki ap dirije nan pati sa a nan peyi a.
5. Arèstasyon pou trafik dwòg
Pandan yon chèk woutin Lapolis Nippes te fè, yo te arete Valderama Ystal ak Norman Washington James nan vil Sen-Misèl, komin Miragwàn, dimanch 25 me 2025 nan maten, pou trafik dwòg, sitou marigwana.
De moun sa yo soti nan Depatman Sid. Valderama Ystal te fèt 14 novanm 2002 nan Okay, epi Norman Washington James te fèt 20 novanm 2002 nan Sen Lwi di Sid.
Lè yo te arete yo, yo chak te abò yon motosiklèt ki te pote yon valiz ki gen nakotik. Ajan Biwo pou batay kont trafik dwòg (BLTS), ki estasyone nan Sid, te fè chèk la epi yo te sezi yon kantite estime 43.9 kilo marigwana.
De moun sa yo, pandan odyans yo pa ajan BLTS yo, te deklare ke yo t ap mennen marigwana a pou yo lage l nan Piti-Gwav.
6. Albert Ramdin pran fonksyon kòm SG OEA
26 me 2025 make kòmansman manda Albert Ramdin kòm nouvo Sekretè Jeneral Òganizasyon Eta Ameriken yo (OEA), kote li ranplase Luis Almagro.
Nan yon kominike pou laprès, nouvo Sekretè Jeneral la mete vizyon li ak objektif li pral pousuiv pandan manda li.
Gide pa valè OEA, li deklare li pral sèvi « pa kòm yon moun, men kòm yon sèvitè angaje nan pèp Amerik yo. »
« Mwen enspire pa divèsite, detèminasyon ak potansyèl emisfè nou an, epi mwen angaje totalman pou konstwi yon avni ki baze sou lapè, sekirite, pwosperite, koperasyon ak respè mityèl. »
Li se premye Karayibeyen ki eli nan pòs sa a. Diplomat sa a, ki se ansyen Minis Afè Etranjè Sirinam, deja gen bon konesans sou OEA, kote li te deja sèvi kòm As…
7. Fèt Manman: Mesaj PM, silans CPT
Nan okazyon fèt manman an Ayiti, dimanch 26 me a, Biwo Premye Minis la pibliye yon mesaj ofisyèl pou salye « ak respè ak rekonesans » manman Ayiti yo. Premye Minis la mete aksan sou wòl santral manman yo kòm « gadyen lavi, diyite ak espwa, » epi li mande sitwayen yo pou yo enspire pa devouman yo pou rekonstwi nasyon an.
An kreyòl, mesaj la mete aksan sou kouraj ak detèminasyon anfas difikilte: « Onè, respè, solidarite. »
Yon lòt bò, Konsèy Prezidansyèl Tranzisyon (CPT), ki abitye ak deklarasyon long, distenge tèt li ak yon mesaj senp, lakonik: « Bòn fèt manman. » Pa t gen okenn mansyòn sou sitiyasyon aktyèl la, ni sou sakrifis imans plizyè milye manman deplase, viktim vyolans, oswa k ap viv nan kondisyon ekstrèm.
Ronald André
“Kondanse Aktyalite 509” ak Ronald André. Pa bliye pataje epi abònman sou chèn Youtube https://www.youtube.com/@LeQuotidien509 pou rete konekte ak sa k ap pase Ayiti ak Amerik la.
